دلایل رکود بازار آهن در سال 1403
هرچند در سال‌های اخیر بازار آهن و در کل اقتصاد ایران با رکود دست‌وپنجه نرم کرده است اما بازار آهن در نیمه اول سال 1403 یکی از سنگین‌ترین رکودهای خود را تجربه می‌کند. از جمله دلایل این رکود هم می‌توان به عدم رونق در صنایع مصرف‌کننده مانند بازار مسکن اشاره کرد. البته جدا از دلایل هرساله، می‌توان به انتظار بازار برای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نیز اشاره کرد. انتخاباتی که تأثیر مستقیمی بر قیمت دلار و نرخ تورم در ایران دارد. در این مقاله به چشم‌انداز بازار آهن تا پایان سال و پیش‌بینی پایان رکود در این بازار می‌پردازیم.
چشم‌انداز بازار آهن در سال 1403
در سال‌های اخیر بازار آهن در یک چرخه رکود سنگین و جهش تورمی قیمت آهن آلات در حال نوسان بوده است. این چرخه رکود و جهش قیمت‌ها هم به نوسانات دلار و افزایش‌های چند ده درصدی آن برمی‌گردد. این جهش‌های نرخ دلار با ایجاد التهاب در بازار آهن باعث افزایش تقاضای در مقطع زمانی کوتاهی می‌شود. این افزایش تقاضای آهن آلات چون با افزایش مصرف در بازار همراه نیست، باعث می‌شود که بازار آهن در ماه‌های پس از جهش قیمتی، با کاهش و نبود تقاضا و رکود همراه شود. چرا که بازار حجم تقاضای خود را در مدت زمان کوتاهی پیش‌خور می‌کند. از قیمت روز میلگرد و دیگر مقاطع فولادی می‌توان فهمید که بازار در اواسط تابستان 1403 در رکود کامل به سر می‌برد.
رکود در بازار مسکن و خروج سرمایه‌های شخصی از این بازار و هم‌چنین ناتوانی مالی دولت برای اجرای پروژه‌های دولتی ساخت‌وساز از جمله دلایلی است که چشم‌انداز بازار آهن را حداقل تا پایان 1403 رکودی نشان می‌دهد. البته این رکود به معنای کاهش همیشگی قیمت آهن آلات نیست و همان‌طور که در سال‌های پیش مشاهده کرده‌ایم، در دوران رکود هم با جهش تورمی نرخ دلار، قیمت تیرآهن، میلگرد، ورق و سایر آهن آلات هم افزایش چشم‌گیری خواهد داشت، بدون اینکه در حجم مصرف آهن آلات تغییری ایجاد شده باشد.علت رکود در بازار آهن آلات
رکود در اقتصاد ایران به دلایل بی‌شماری نظیر تورم بالای 40 درصد، ناتوانی دولت در کسب سرمایه خارجی، کسری بودجه دولت، کاهش درامدهای نفتی به دلیل تحریم‌ها، سو مدیریت و ناتوانی در تدوین و اجرای قوانین کلان اقتصادی، سیاست‌های منطقه‌ای پر تنش و … مربوط می‌شود. دلایلی که با نگاه به مدیریت کلان کشور می‌توان پیش‌بینی کرد که در آینده‌ای نزدیک نیز برطرف نخواهند شد. به زبان ساده رکود در بازار آهن به کاهش تقاضا مربوط می‌شود. این کاهش تقاضا نیز به رکود در صنایع مصرف‌کننده مانند صنایع ساختمان‌سازی، لوازم خانگی و … مرتبط است که ریشه در شرایط کلان اقتصادی دارد.
به این ترتیب با توجه به میزان بودجه عمرانی دولت در سال 1403 از همان ابتدای سال مشخص بود که بخش ساخت‌وساز و به ویژه مسکن نمی‌تواند از رکود خارج شود. چرا که چندین سال است که سرمایه بخش خصوصی به دلیل افزایش مالیات، کاهش قدرت خرید مردم و عدم نقدینگی از بازار مسکن خارج شده است؛ پس تنها عاملی که می‌تواند باعث رونق ساخت‌وساز و افزایش تقاضای مقاطع طویل فولادی شود شروع پروژه‌های دولتی مسکن است که خبری از آن هم نیست. پروژه‌های مسکن‌سازی که سال‌هاست از حد وعده‌های انتخاباتی جلوتر نمی‌روند.علت رکود بازار آهن آلات در 1403
جدا از همه دلایل گفته شده باید عنوان کنیم که بخشی از سکون بازارها در ایران به نتایج انتخابات آمریکا و هم‌چنین نحوه رویکرد دولت جدید پزشکیان مرتبط است. اینکه چه کسی رئیس‌جمهور جدید آمریکا می‌شود تأثیر زیادی بر نرخ دلار و تصمیم فعالان بازار دارد. مسلماً انتخاب ترامپ حتی قبل از افزایش فشارها بر ایران، به دلایل روانی باعث افزایش نرخ دلار و التهاب در بازار آهن و افزایش نرخ آهن آلات مانند گران شدن قیمت پروفیل فولادی می‌شود. در مقابل انتخاب کامالا هریس نیز می‌تواند بازار ایران را به توافقات و کاهش تحریم‌ها خوش‌بین کرده و باعث تثبیت نرخ دلار و کاهش تورم شود. تورمی که اصلی‌ترین دلیل به وجود آمدن رکود در اقتصاد هر کشوری است. البته انتخاب رئیس‌جمهور دموکرات هم تضمینی بر کاهش فشارها بر ایران نیست چرا که بخش عمده‌ای از این توافق به نحوه سیاست‌گذاری‌های دولت چهاردهم مربوط می‌شود.
تأثیرات رکود بازار آهن بر صنایع مختلف
رکود در اقتصاد هر کشوری به صورت زنجیروار تمام بازارهای موازی را در دوره‌های مختلف زمانی در برمی‌گیرد. به‌طوری که با رکود در بازار مسکن شاهد رکود در بازار مصالح نظیر تیرآهن و میلگرد، سیمان و … هستیم. هم‌چنین کاهش قدرت خرید مردم باعث کاهش تقاضا در بخش لوازم خانگی شده و رکود در این صنعت را به دنبال دارد. رکود بازار لوازم خانگی هم باعث کاهش مصرف انواع ورق‌ها و پروفیل‌های فولادی می‌شود. به این ترتیب بدون بهبود شرایط کلی اقتصاد نمی‌توان انتظار داشت که رکود در بازار آهن پایان یابد.چشم‌انداز تأثیر پایان رکود مسکن بر بازار آهن
بازار مسکن را می‌توان یکی از مهم‌ترین صنایع مصرف‌کننده آهن آلات نامید. به همین دلیل در هنگام بررسی رکود آهن آلات همواره به میزان رونق ساختمان‌سازی توجه می‌شود. در حال حاضر یعنی اواسط تابستان 1403 در بازار مسکن نه کسی می‌سازد، نه کسی می‌فروشد و نه کسی برای خرید آماده است. به این ترتیب در هر دو سمت عرضه و تقاضا یک انتظاری دیده می‌شود که به شروع کار دولت چهاردهم و نحوه تعامل آن با رئیس‌جمهور جدید آمریکا مربوط است.
به این ترتیب می‌توان نتیجه گرفت پس از انتخابات آمریکا با هر نتیجه‌ای، رونق نسبی به بازار مسکن تزریق می‌شود و معاملات در انتظار انجام می‌شوند. البته این رونق در بخش خریدوفروش خواهد بود و ورود سرمایه به بخش ساخت با سرعت کمتری صورت می‌پذیرد.
خرید آهن آلات در دوران رکود
نگاهی به سال‌های گذشته بازار آهن نشان می‌دهد که پس از هر رکود سنگین چندماهه، شاهد جهش قیمتی مقاطع فولادی در بازار بوده‌ایم. به‌عنوان نمونه میلگردی که در بازار رکودی 1401 با قیمت 16 هزار تومان در پاییز معامله می‌شد، به فاصله چند ماه و در پایان سال در نرخ‌های بالای 30 هزار تومان قیمت می‌خورد. این اتفاق در بازار رکودی 1402 نیز برای میلگرد تکرار شد و به فاصله چند هفته قیمت میلگرد از 22 هزار تومان به بالای 30 هزار تومان رسید. متناسب با میلگرد قیمت تیرآهن، قیمت ورق و سایر مقاطع فولادی نیز در چنین چرخه‌های رکود و تورمی حرکت می‌کند و چه بسا به دلیل میزان عرضه کمتر نسبت به میلگرد با شیب رشد تندتری افزایش می‌یابد. پس خرید آهن آلات در دوران رکود می‌تواند انتخاب مناسب‌تری برای کسانی باشد که به‌عنوان مصرف‌کننده در این بازار فعال هستند.
سخن پایانی
رکود در بازار آهن به رکود در صنایع مصرف‌کننده به ویژه بازار مسکن و لوازم خانگی وابستگی دارد. رونق در این بازارها هم به قدرت خرید مردم و هم‌چنین میزان بودجه عمرانی دولت وابسته است که هر دو به دلیل تورم اقتصادی و سیاست‌های انقباضی دولت در کمترین میزان خود قرار دارند. به این ترتیب رکود تورمی در بازار آهن حداقل تا پایان سال 1403 ادامه خواهد داشت که البته باید توجه داشته باشیم این رکود مانعی در برابر جهش تورمی قیمت آهن آلات نخواهد بود.
